Eén van de al jarenlang aangekondigde vondsten. "Een groot duur boek". Ergens in de afgelopen maanden, opgedoken uit de krochten van de kelder kwam ie te voorschijn. Met de nodige scepsis bewaard om eens na te gaan wat er van de belofte waar bleek.
Een eerste advertentie op Marktplaats leverde een paar geïnteresseerden op. Eentje bood maximaal 100€ en wilde meteen dezelfde dag nog langskomen om het boek op te halen. Dat leverde argwaan op, in ieder geval reden tot wat meer onderzoek.
Het oorspronkelijke boek is een verzameling van drie delen, halverwege de jaren 1700 samen gebonden tot één dik en groot volume. Het bestaat uit de nodige tekst ter lering, maar voornamelijk is het een verzameling litho's van koperdruk die in zijn geheel de constructie elementen van een molen laat zien. Schijnbaar zo compleet en uniek dat rond zowel 1965 als 1982 herdrukken zijn gemaakt. Die herdrukken zijn links en rechts wel te koop, in goede staat leveren die tussen de 600€ en 1.200€ op. Contact met het molenmuseum in Zaandam leert dat er vóór 1965 geen herdrukken zijn gemaakt. Dus als er al een indicatie is dat dit betreffende exemplaar er vóór 1965 al was dan is het dus gewoon een echt oud, 18e-eeuws boek.
Gevraagd naar de herkomst leert dan (opa) Louis Niewenhuis dit boek, tezamen met een rol andere litho's, tijdens de Tweede Wereldoorlog voor zijn verjaardag heeft gekregen van zijn oudste broer Jan. Jan had jaren lang gevaren op de grote vaart maar was jong weduwnaar geworden, hertrouwd en had een baan aan wal; gevonden. Hij werd de machinist van het stoomgemaal in Medemblik. Misschien een aanleiding voor de veronderstelling dat het boek uit die hoek kwam, maar verder dan dit lijntje is er geen enkele andere informatie die naar de herkomst van het boek kan leiden. Het levert in ieder geval de zekerheid op dat het dus echt een oud boek betreft. Een bijna 300 jaar oud boek.
Het boek is alleen in verschrikkelijke staat. De binding is helemaal weg, de buitenkantjes van de bladen zijn aangetast, maar de platen lijken behoorlijk intact. Ik heb het eerdere contact met het molenmuseum aangehaald en gevraagd of er daar belangstelling was voor het boek. Dat was er. Er is een afspraak gemaakt om in Wormer, waar het archief is van dat Zaanse molenmuseum, het boek te laten zien. Op een mooie woensdagmiddag is dat gebeurd. Fulco Rol (als je collectiebeheerder bent in een museum hoor je volgens mij ook een bijzondere naam te hebben) ontving mij hartelijk. Maar voor ik met het boek het archief in mocht moest de doos met inhoud wel even gecontroleerd worden op afwezigheid van diertjes. Vooral beducht was men om zilvervisjes die schijnbaar vaak meekomen met oude boeken en kaarten die in kelders bewaard zijn. Gelukkig hier niet. Maar Fulco constateerde wel meteen dat het een behoorlijk onzorgvuldig behandeld boek betrof. In dermate slechte staat dat hij graag had dat ik het weer mee terug nam. Wel gaf hij het advies mee het boek of te laten restaureren (opbrengst na restauratie kon wel eens richting €8.000 gaan) of weg te geven aan iemand die er erg blij mee zou zijn en uit de molens-hoek kwam. In de huidige staat zou het nagenoeg niks opbrengen. Het mocht ook in het museum liggen, waar het dan door iedere bezoeker doorgebladerd mocht worden. Het boek zou het dan alleen slechts een paar maanden goed uithouden. En dat vond ie dan ook weer zonde. Zelf laten restaureren zag hij niet zitten, ze hebben in het archief al een paar behoorlijk goede exemplaren. Dus alles maar weer mee terug naar huis genomen.
Een nieuwe poging om via Marktplaats geïnteresseerden te vinden leverde meer belangstellenden op dan de vorige keer. Ook JanH, die al 100€ geboden had en meteen wilde komen om het boek op te halen, reageerde weer. Maar met de kennis verkregen van Fulco stond ik er toch anders in. Géén boekhandelaren of antiquairs was het devies. Maar dat waren in het begin de enige die reageerden. En die boden tegen elkaar op, maar met hele kleine stapjes tegelijk. Zelfs toen ik JanH vroeg nou eens oprecht te vertellen wat hij bereid was ervoor te betalen (ik was er via Marktplaats achter gekomen dat hij een echte boekenantiquair was) bleef hij maar zo weinig mogelijk bieden.
Intussen had ik ook de plaatselijke molenaar in Hoofddorp benaderd. Die gaf na lang wachten aan dat hij al een exemplaar van dat "fantastische boek" had. Maar zijn zoontje was ook begonnen met het verzamelen van molenboeken. Volgens facebook leek dat zoontje een jaar of 6 a 8, niet bepaald de leeftijd om een 300 jaar oud uit elkaar gevallen boek te beheren. Maar gelukkig meldde zich ook een molenaar uit Friesland. Eerst wat schoorvoetend, vragend naar hoeveel dat boek dan wel niet moest kosten, maar wel zeer geïnteresseerd. Een beetje snuffelen op internet leerde mij dat het hier niet alleen een molenaar betrof (al sinds zijn 18 was hij vrijwilliger en molenaar) maar dat deze ook nog eens werkzaam was als molenrestaurateur. Mijn ideale doelgroep. Rolf bleek dol gelukkig, een afspraak om het boek en de gravures op te komen halen wordt gecombineerd met een dagje uit. Voor Rolf een dag om nooit te vergeten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten